Pieker jij of pieker jij niet
Piekeren, wie doet dat niet op zijn tijd? Ik kan met tijden herinneren dat het mij aardig bezig hield. Piekeren over zaken die gebeurd waren en hoe ik het anders had kunnen doen. Het piekeren ging zelfs zo ver dat ik er ‘s nachts van wakker lag. En als ik nu terugkijk denk ik: waar ging het eigenlijk over? Een stuk onzekerheid of ik wel goed gehandeld had.
Wij mensen kunnen er wat van! We piekeren wat af. En wat levert het op? Het kost veel tijd en energie. Je slaapt onvoldoende (tenminste, dat overkwam mij) en het beheerst je gedachten. Piekeren kun je ook omschrijven als ‘beren op de weg’. Over dat onderwerp zijn al heel wat boeken geschreven. Blijkbaar toch niet zo makkelijk af te komen als je wellicht wilt.
Wat maakt dat wij zo veel en vaak piekeren? En – belangrijker – hoe kan je dat nu stopzetten?
Het woord piekeren komt van het Arabische woord voor denken, en dat is via het Maleis in onze taal terecht gekomen. Maar piekeren is zeker niet meer hetzelfde als denken, het is het onafgebroken repeteren van dezelfde gedachten zonder dat er een eind aan komt. Denken leidt tot oplossingen of heroverweging. Piekeren leidt tot niets. Denken leidt tot actie, piekeren leidt tot niets, hooguit tot voorbereidingen tot actie, maar je bevriest als het ware tijdens de voorbereidingen. Denken leidt tot opluchting, piekeren niet. Piekeren leidt tot machteloosheid. Denken leidt tot energie om actie te ondernemen. Piekeren leidt tot moeheid en uitputting.
Piekeren is een verschijnsel waar iedereen wel eens last van heeft. Wie heeft er niet een keer een slapeloze nacht gehad, waarin je alleen maar ligt te piekeren en te woelen? Piekeren doet je voornamelijk over moeilijke dingen. Bijvoorbeeld over het halen van een rijbewijs, het bezoek aan de tandarts, moeilijkheden op het werk, problemen in de relatie of een kritische opmerking van een vriend. Je kunt piekeren over de toekomst, maar ook over gebeurtenissen uit het verleden. Uiteindelijk kun je zelfs piekeren over het feit dat je piekert. Volg je het nog?
Natuurlijk is het noodzakelijk om na te denken om problemen op te lossen of te voorkomen. Het wordt pas vervelend, wanneer je jouw gedachten niet meer kunt controleren. Wanneer ze je plotseling te binnen schieten op ongeschikte momenten. En wanneer dezelfde gedachten steeds opnieuw terugkomen. En wanneer je jouw gedachten niet kunt stoppen. Piekergedachten leiden niet tot een oplossing, vaak blijf je hangen in een eindeloos gedraai. Dan ben je van nadenken verzeild geraakt in overmatig piekeren.
Overmatig piekeren levert meestal niets op. Het kost tijd en energie. Overmatig piekeren over de toekomst gaat vaak samen met angst. Je bent bezorgd en vraagt je steeds af “wat als…?”. Piekeren over dingen die gebeurd zijn in het verleden geeft een somber of een boos gevoel. Piekeraars weten vaak wel dat ze niets aan het verleden kunnen veranderen, maar blijven toch hangen in negatieve herinneringen en kunnen zich niet meer concentreren op school, op het werk of op het huishouden.
Piekeren is ongezond. Het zorgt dat je lichaam alsmaar in een gespannen super-alerte toestand zit. Dat geeft allerlei reacties in je lichaam, zoals gespannen spieren, je ademhaling en hart gaan sneller, bloeddruk gaat omhoog en nog veel meer. Als die reactie lang aanhoudt kun je een opgejaagd gevoel, misselijkheid, vermoeidheid en andere klachten van krijgen. En dat is nu net wat je niet wilt.
Piekeren kun je stoppen. En dat wil je ook graag, want mensen die langdurig piekeren en zich zorgen maken hebben kans op depressieve klachten. Hoe kun je nu het piekeren verminderen?
– op het moment dat je loopt te piekeren en te tobben iets anders gaan doen. Bijvoorbeeld eten koken of sporten. Het is zo goed als onmogelijk om te piekeren als je iets doet wat je aandacht nodig heeft.
– met jezelf afspreken op vaste momenten te piekeren (bijvoorbeeld ‘s ochtends of ‘s avonds een kwartiertje)
– je piekergedachten opschrijven in een schriftje. Je kunt ze tegen het licht houden en je piekergedachte vervangen door een andere – realistische – gedachte
Het vergt wel oefening om je gepieker te bestrijden. Het is een gewoonte en gewoontes zijn lastig te veranderen.
Je kunt zelf aan de slag om het piekeren te verminderen. Je kunt oefeningen doen van de Vrije Universiteit. Of doe de gratis internetcursus Stoppen met tobben.
Wil je er liever met iemand over praten, dan kun je met mij contact opnemen via het contactformulier of telefonisch op 0622405368.